Het juiste vet kiezen is van essentieel belang als u de prestaties van uw toepassing wilt maximaliseren. Hoewel de gewoonlijk vermelde specificaties een algemene indicatie geven van het type vet dat het best wordt gebruikt, houden ze niet noodzakelijkerwijs rekening met alle werkingselementen en parameters die de prestaties en de efficiëntie van het systeem beïnvloeden. Dit artikel helpt u om het juiste vet voor uw specifieke toepassing te kiezen.

In veel industriesectoren worden de vetspecificaties vrij algemeen beschreven, zoals: ‘NLGI (National Lubrication Grease Institute) n° 2 of high quality’, terwijl in andere gevallen OEM’s het vet specificeren aan de hand van een merk en een productnaam, met bovendien nog wat extra informatie zoals de DIN- of de ISO-specificatie.

Het aanbod olieproducten is echter bijzonder breed en gevarieerd en elk product heeft specifieke kwaliteiten waardoor het voor specifieke toepassingen geschikt is. Het juist aanbevelen van een vet vereist een grondig inzicht in alle betrokken werkingselementen:

• Bedrijfstemperaturen en omstandigheden
• Mate van belasting
• Toerental
• Type toepassing

Bij de meeste toepassingen moeten lagers worden gesmeerd. Voor dit soort toepassingen is de viscositeit van de basisolie de belangrijkste parameter. Verwar dit niet met de consistentie die door de NLGI wordt voorgeschreven.

Als u de minimale viscositeit van de basisolie wilt bepalen, moet u de volgende parameters kennen:

• Gemiddelde diameter lager d_m (mm)
• Toerental van het lager (tpm)
• Bedrijfstemperatuur (°C)

De afbeelding hieronder toont u hoe u de minimale viscositeit van de basisolie voor uw toepassing kunt bepalen.

Voorbeeld: gemiddelde diameter lager 200 mm.

Toerental 500 tpm, bedrijfstemp. 70 °C

Stap 1: gemiddelde diameter 200 mm

Stap 2:  toerental:  500 tpm

Stap 3: definieert viscositeit van basisolie bij bedrijfs-

temp. => ongeveer 18 mm²/s

Stap 4: 18 mm²/s bij 70 °C bedraagt bij 40 °C (volg de pijlen) ongeveer 60 mm²/s

Op welke manier beïnvloedt het toerental van het lager de minimale viscositeit van de basisolie?

• Hogere toerentallen van het lager vereisen een lagere viscositeit
• Lagere toerentallen van het lager vereisen een hogere viscositeit

Op welke manier beïnvloedt de bedrijfstemperatuur de minimale viscositeit van de basisolie?

• Hogere bedrijfstemperaturen vereisen een hogere viscositeit
• Lagere bedrijfstemperaturen vereisen een lagere viscositeit

Op welke manier beïnvloedt de gemiddelde diameter van het lager de minimale viscositeit van de basisolie?

• Grotere gemiddelde lagerdiameters vereisen een lagere viscositeit
• Kleinere gemiddelde lagerdiameters vereisen een hogere viscositeit

Vetten zijn meestal gebaseerd op minerale basisolie van groep I en II Deze vetten zijn geschikt voor toepassingen met een bedrijfstemperatuur tot 120 °C. Voor toepassingen met extreem lage of hoge bedrijfstemperaturen wordt synthetische basisolie met PAO of ester gebruikt. Deze basisolie is ook geschikt voor toepassingen waarvoor een langer verversingsinterval nodig is of waarvoor goedkeuringen voor gebruik in de voedingsindustrie en/of biologische afbreekbaarheid vereist zijn.

Behalve de basisolie bepalen ook verdikkingsmiddelen de basisstructuur van vetten. Aan de hand hiervan worden ze in verschillende types geklasseerd. Er worden verschillende types verdikkingsmiddelen gebruikt die al dan niet op zeep zijn gebaseerd – elk met hun specifieke eigenschappen. Ze kunnen op de volgende vlakken van elkaar verschillen:

• Waterbestendigheid
• Verpompbaarheid
• Druppelpunt
• Thermische stabiliteit
• Mechanische stabiliteit

Verdikkingsmiddelen op basis van zeep kunnen worden ingedeeld in verdikkingsmiddelen op basis van metaalzeep (Li, Ca, Al enz.) en andere (polyurea, klei, silicagel, PTFE enz.)

De NLGI-grade, die een maat is voor de consistentie van het vet, wordt door de concentratie en het type verdikkingsmiddel bepaald en – zij het in mindere mate – door de viscositeit van de basisolie. Het is mogelijk om vet met een hoge consistentie NLGI 3 en een viscositeit van de basisolie van 40 mm²/s te hebben. Ook een zeer vloeibaar vet (NLGI 00) met een viscositeit 800 cst is mogelijk.

Een goede vuistregel bestaat erin om vet met een hogere NLGI-grade te gebruiken voor toepassingen met hogere toerentallen.

In de tabel hieronder vindt u uitleg over de verschillende NLGI-klassen.

Zodra alle hierboven vermelde parameters zijn bepaald, worden de volgende prestatie-eigenschappen van het vet als selectiecriteria gehanteerd:

• Druppelpunt
• Wateruitwaseigenschappen
• Verpompbaarheid
• Milieuvriendelijkheid

Deze eigenschappen worden in de meeste gevallen bepaald door de toepassingsomstandigheden: water, prestaties onder extreme druk, stoom, temperatuur, voedingsindustrie, biologische afbreekbaarheid, barre omstandigheden enz.

Het is bijvoorbeeld niet nodig om vet voor hoge temperaturen te gebruiken wanneer het lager meestal bij omgevingstemperatuur werkt. En een snel draaiend, licht belast lager heeft geen hoogperformante EP-additieven nodig.

In het volgende overzicht wordt het assortiment aan vetten van Q8oils voorgesteld in termen van prestaties bij bedrijfstemp.